Wednesday, 2 December 2015

IZINGCEZU ZENKULUMO

Okay so we've all been taught about Izingcezu Zenkulumo (Parts of Speech), or at least have an idea of what they are...but do we REALLY know what they are?

Okay so let me help. There are 6 main headings, namely:

1. Usobizo
2. Isichasiso
3. Isilandiso
4. Isikhanyiso
5. Isibabazo
6. Isihlanganiso

Asiyicubungule kahle-ke lento (Analysis by revealing sub-headings):

1. Usobizo  = igama elisebenza ngengomenzi noma umenziwa emshweni.

         * Ibizo   (noun)
         * Isabizwana 
                    - sokubala         (zonke, bonke, ngedwa, sonke etc.)
                    - sokukhomba   (lo, loya, loyaya)
                    - soqobo            (yena, bona, zona, thina)

2. Isichasiso  = igama eisichazela ngobunjalo buka sobizo / describes uSobizo

         * Isiphawulo : adjectives isib.  -ncane, -khulu, -fushane, -de, -ningi, -hle, -mbi etc.
               
         * Isibaluli : (usually colours) isib. elimhlophe, elimnyama,  elimnandi, ezimbalwa

         * Ongumnini : Lisitshela ngokuthi into ingekabani/yakhiwe ngani/ isetshenziselwani noma                                         kuphi/


         * Inani : (-ni, -nye, -phi, -mbe)
                      isib. Muntu muni ofike la?
                              Munye umuntu okhulume nami.

3. Isilandiso  = yigama elisilandisa ngokwenziwa uSobizo:

         * Isenzo (verb) : lisitshela ngokwenziwa usobizo
                                    isib. Umama uthethise umfowethu.

          * Isibanjalo : lisitshela ngobunjalo bento.
                     
                               Kusetshenziswa iziqalo: yi-, wu-, ng-
                               isib. Ubaba yibhubesi.            

4. Isikhanyiso  = igama elisikhanyisela ngokuthi isilandiso senziwe kanjani

         * Isandiso : sendawo, senkathi nesesimo

         * Isenzukuthi    
                              isib. UNonjie uhleli dekle akenzi lutho.

5. Isibabazo  = igama elikhombisa ukubabaza.

              Kungaba ukubabaza okuveza:
               - Injabulo (Halala! Ngcingci!)
               - Ukunengwa/Ukudinwa (Nxa!)
               - Ukunxesezela (Nxese! Phephisa!)
               - Ezokulwa (Ashila! Maluju!)
               -Ezokwenqaba (Cha! Chabo! Chabobo! Qhabo!)
                                                                                          ...etc

6. Isihlanganiso (conjunction)  = lihlanganisa imisho emibili

            isib. Geza izitsha anduba uyolala.
                    Qoqa izimpahla bese ukhipha izibi.



..... Well that's about as much as I know :)! If you've got more information on this, feel free to drop me an email at: nokuhlekhumzo@gmail.com or drop me a comment.

Thanks for "tuning" in and I hope you've learnt something!

- Nokuhle Sinqobile Kumalo

Ps. Please do NOT question your teachers based on what I post. This is what I've been taught and it is not 100% correct. This is just to help you... from one student to another.
                             

80 comments:

  1. Replies
    1. There's no such in Zulu we have isifaniso instead. It's a metaphor.... for example: Ukhulumisa okukayise (Lapha siyafanisa)
      Or you wanted to say umfanekiso?

      Delete
    2. isifaniso can be the figurative meaning.

      Delete
    3. Yini ongumnini wesichasiso ngichela ungichazele

      Delete
    4. Yini ongumnini wesichasiso ngichela ungichazele

      Delete
    5. amazing this is very very helpful to people the way you explained everything here is perfect

      Delete
    6. Ngyabonga ingisizile Ka khulu

      Delete
    7. Isifaniso in English it's a simile.

      Delete
  2. very helpful, thanks MaKhumza.

    ReplyDelete
  3. This is nothing but perfect!
    Siyabinga sisi๐Ÿ‘

    ReplyDelete
  4. not much info bout Zulu on the net...i guess me and others who've been here we appreciate your effort

    ReplyDelete
  5. thank you sisi you've helped me kakhulu... ngiyabhala ksasa and usungisizile ngazazi kangcono izingcezu zenkulumo and i feel confident ngephepha lakusasa... syabonga ngosizo lwakho

    ReplyDelete
  6. thanks lots very helpful,kukhona hlobo luyini lwezivumelwano

    ReplyDelete
  7. Ng'yabonga sisi ingisizile incazelo yakho

    ReplyDelete
  8. Thank you thank you thank you

    ReplyDelete
  9. Thank you๐Ÿ˜๐Ÿ˜‡

    ReplyDelete
  10. Imisindo edetshwelwe iphinyiswa kuphi? (Ubusazingela) kudwetshelwe b
    (Ukhonto) t
    (Ohlonywe) n
    (Umkhwife) f

    ReplyDelete
  11. This is very helpful, thank you so much

    ReplyDelete
  12. Thank yiu soso mucngisizakeleng kakhulu

    ReplyDelete
  13. Thanx this is really helping ang gives knowledge

    ReplyDelete
  14. Thanks uwusizo jakhulu kythina. May God bless you

    ReplyDelete
  15. Tnx cc. U really helped even though I'm doing grade 9๐Ÿ‘Œ๐Ÿ˜€๐Ÿ˜๐Ÿ˜˜

    ReplyDelete
  16. Short and straight to the point

    ReplyDelete
  17. Yn ubhalo magama oluhlanganisa amagama...noma kusuke kukhulunywa ngan laphoke

    ReplyDelete
  18. Am looking for izivumelwano sesiphawulo

    ReplyDelete
  19. Thank you so much๐Ÿ˜˜๐Ÿ˜˜๐Ÿ˜˜. You're a life saver!

    ReplyDelete
  20. Thank you so much ๐Ÿ˜Š✨❤️

    ReplyDelete
  21. Great work. Ngiqela ungisize ngezaga nezisho

    ReplyDelete
  22. ncezu yini yenkulumo igama *Yomuntu*?

    ReplyDelete
  23. sacela ungchazela kabanzi ngeSabizwana sesichasiso

    ReplyDelete
  24. Yaze yachaza kahle le ngane yazi

    ReplyDelete
  25. Thank you for this useful information

    ReplyDelete
  26. ngicela ukubuza, izivumelwano zenhloko nezikamenziwa zinamathela kuluphi ucezu lwenkulumo?

    ReplyDelete
  27. Siyabonga ngosizo lapho qhubeke usize nabanye

    ReplyDelete
  28. Usize kakhulu Mtungwa๐Ÿ™๐Ÿฟ

    ReplyDelete
  29. It made a difference thank you ma sister

    ReplyDelete
  30. It made a difference thank you ma sister

    ReplyDelete
  31. This was helpful.God bless.❤

    ReplyDelete
  32. Hello... Yini isilandiso (ukulandisa, wukwenzani) ??... Ngicela ningichazele kabanzi

    ReplyDelete
  33. Please can you give me 4 examples of isikhanyiso

    ReplyDelete
    Replies
    1. This comment has been removed by the author.

      Delete
  34. Really thankful for the information

    ReplyDelete
  35. Uma udumazekile ngabanye abaphangi nabelaphi, abahlulekile ukukunikeza imiphumela oyifunayo. Qiniseka ngalesi sikhathi nge-spell caster enamandla kakhulu futhi onesiphiwo esingokomoya ongake uhlangane nayo.
    Xhumana naye uma wazi ukuthi ubhekene nale nkinga engezansi
    I-imeyili: wightmagicmaster@gmail.com
    I-WhatsApp: +17168691327

    (1) Uyayithanda i-Ex yakho?
    (2) Ngabe uhlala unamaphupho amabi njalo?
    (3) Ufuna ukukhushulelwa esikhundleni emsebenzini?
    (4) Ngabe ufuna abesifazane / abesilisa abagijime ngemuva kwakho?
    (5) Ufuna ingane yakho?
    (6) Ufuna ukuceba?
    (7) Ngabe ufuna umyeni / unkosikazi wakho abe ngowakho unomphela?
    (8) ufuna ukukhulisa usayizi kadokotela wakho? / Uhlale isikhathi eside lapho wenza ucansi?
    (9) Ufuna ukuthola imali yakho elahlekile?
    (10) Ngabe ufuna ukumisa isehlukaniso sakho?
    (11) Ufuna isehlukaniso?
    (12) Ngabe ufuna zonke izifiso zakho zinikezwe yinoma ngubani?
    (13) ukupela ukukhulelwa isidingo sokukhulelwa kwengane?
    (14) Ngabe ufuna ukumisa umshado wakho noma ubudlelwano noma ukuphuka.
    (15) Ingabe ukuthola kunzima ukunqoba icala enkantolo?
    (16) Ngabe ufuna ukushada nomlingani wakho ngokushesha okukhulu?
    Futhi, ikheli lami le-imeyili lithi: wightmagicmaster@gmail.com
    I-WhatsApp: +17168691327

    Xhumana naye ngokushesha kuzo zonke izinkinga zakho bese uxazulula isimo kungakapheli izinsuku ezimbalwa.

    ReplyDelete
  36. Thanks so much ๐Ÿฅฐ cc

    ReplyDelete